Jinekolojide tanısal yöntemler

Biopsi

Şüpheli alanlardan veya çıplak gözle görülen oluşumlardan parça alınması işlemidir. Yeni büyütme teknikleri (kolposkopi) şüpheli alanların belirlenmesini sağlar. Kanserden şüphelenildiği veya hastalığın adının konamadığı durumlarda yapılır. Alınan doku patolog tarafından incelenerek tanı konur.

Servikal Biopsi

Rahim ağzından parça alma. Smear sonucu normal olmayan hastalarda kesin tanıyı koymak için yapılır. Kolposkopi eşliğinde yapılması biopsinin doğru yerden alınması açısından önemlidir. Muayenehane koşullarında yapılabilir ve anestezi gerektirmez. Ancak hastada pıhtılaşma sorunu varsa veya rahim ağzının kanayabileceğinden şüphelenilirse hastanede yapılması uygun olur. Servikal biopsiden sonra vajen yıkanmamalı, tampon kullanılmamalı ve cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır.

Endometrium Biopsisi

Rahim içi dokusunun örneklenmesidir. Tanı, aynı zamanda tedavi amaçlıdır. Aşırı kanamalarda, tedaviye yanıt vermeyen kanamalarda, menopoz sonrası kanamalarda, polip veya kanser şüphesi olanlarda yapılır. Pipel veya D&C biopside kullanılan yöntemlerdir. Muayenehane koşullarında yapılabilir. Anestezi gerekmez. Ancak hasta aşırı heyecanlı ise, menopoz sonrası kanaması varsa ,daha önce konizasyon yapılmışsa anestezi altında yapılması gerekebilir.

Vulva Biopsisi

Genital bölgenin deri ile kaplı dış yüzeyi vulva diye isimlendirilir. Özellikle menopoz sonrası uzun süren kaşıntılar da veya her yaşta olabilen ama tedaviye yanıt vermeyen kaşıntılar da, gözle tanı konamayan oluşumların adı konması amacı ile yapılır. Lokal anestezi ve muayenehane koşulları yeterlidir.

Kuldosentez

Karın içi boşluğunda kan veya iltihap varlığını ortaya koymak, iltihaptan kültür almak amaçlı yapılır. Vajen kubbesinden enjektör yardımı ile karın içi boşluğa ulaşılarak sıvı çekilir.

Kültür

Enfeksiyona sebep olan mikroorganizmanın saptanması ve buna uygun antibiyotiği belirlemek amaçlı yapılır.

Servikal Konizasyon

Rahim ağzının cerrahi operasyonla huni ( koni ) şeklinde çıkarılmasıdır. Hem tanı hem de tedavi yöntemidir.Ameliyathane koşullarında ,genel anestezi altında bistüri (bıçak ) ile yapılmalıdır. Bu yüzden soğuk konizasyon da denir. Hamilelere ise Leep koterle sıcak konizasyon yapılmalıdır. Soğuk konizasyon düşüklere sebep olabilir. Smear de ilerde kanser olabilecek hücrelere rastlandığında ,kanser hücre içinde sınırlı ise ,şüpheli lezyonun rahim kanalına yayıldığından şüpheleniliyorsa konizasyon tanı ve tedavi amaçlı yapılır.

Bu işlemde ortaya çıkabilecek sorunlar : Kanama Enfeksiyon Yetersiz doku çıkarılması sonucu ,çıkan parçaların sınırında şüpheli hücrelere rastlamaktır.Cerrahi sınırlar temiz olmalıdır. Gebelikte rahim ağzı yetmezliğine ve buna bağlı düşüklere sebep olabilir.(servikal yetmezlik )

Leep

Sıcak konizasyon da denir .Soğuk konizasyondan daha kolay bir yöntemdir. Smear i normal olmayan, kanser öncüsü hücrelere rastlanıldığı durumlarda kesin tanıyı koymak ve tedavi etmek amaçlı yapılır. Lazerden daha yeni bir teknoloji olan LEEP Loop Electrosurgical Excision Procudure cümlesinin kısaltılmış halidir. Elektrocerrahi ile halka şeklinde doku çıkarma işlemidir. Alet elektrik ile çalışan halka şeklinde ince bir telden oluşur.

Kimlere Yapılır?

PAP smear testi normal olmayan hastalara uygulandığı gibi rahim ağzını yakma, dondurma gibi tedavilerin de yerini almıştır. Dokuyu tahrip etmeden çıkardığı için tanıyı doğrulama olanağı da sunar.

Nasıl Yapılır?

Muayenehane şartlarında genel veya lokal anestezi ile yapılır. İşlem sonrası yatış gerekmez ve hasta rutin hayatına dönebilir. 5- 10 dakikalık bir işlemdir, işlem öncesi hazırlık yapmaya gerek yoktur.

İşlem sonrası ağrı çok nadir hissedilir, adet sancısı tarzındadır. Ağrı kesicilere yanıt verir. Enfeksiyon çok nadirdir. Genelde koyu kahve bir akıntı veya az miktarda kanama olur. 15- 20 gün kadar sürebilir. Ama hiçbir zaman adet kanaması kadar olmamalıdır. İşlem sonrası 3 hafta kadar ağır egzersiz yapılmamalı, havuz ve denize girilmemeli 3- 6 hafta kadar ilişkiye girilmemeli 3- 6 hafta tampon kullanılmamalı Gebelik sırasında bile güvenle yapılabilir Düşüklere sebep olmaz

Kontroller

İlk kontrol 2 hafta sonra yapılır, sonraki kontrol tarihi duruma göre ayarlanır. Amaç rahim ağzının iyileşmesinin takibidir. Durumun tekrarlayıp tekrarlamadığını değerlendirmek için ilk smear 3 ay sonra alınmalı, 2 yıl boyunca da 3 ayda bir smear tekrarlanmalıdır.

Dilatasyon ve Küretaj

Endometrium biopsisi yapılırken kullanılan yöntemdir. Bunun dışında gebeliğin boşaltılmasında , ipi kopmuş veya içeriye kaçmış spiralin ve endometrial poliplerin çıkarılmasında yapılır. Daha çok tedavi yöntemidir. Probe küretaj da denir . Rahim içi dokusu ile beraber rahim kanalı dokusunun da örneklenmesine ise fraksiyone küretaj dır. Ağrılı bir işlem olduğu için genel anestezi altında yapılması uygundur.

Kolposkopi

Kolposkopi, uzaklığı odaklayabilen lense sahip düşük güçteki mikroskopla serviksin (rahim ağzının ) büyütme altında incelenmesidir.Genellikle çıplak gözle görülen bir lezyon olmadığı halde anormal pap smeari olan kadınlarda serviksi değerlendirmek amacıyla yapılır.Kolposkopide saptanan şüpheli alandan biopsi alınır.Ayrıca vulva ve vajenin değerlendirmesinde de kullanılır.

Histerosonografi

Rahim içi boşluğun salin ( bir çeşit tuzlu su ) ile doldurulmasından sonra ultrasonla incelenmesidir. Amaç rahim boşluğundaki yer kaplayan polip, perde, myom gibi oluşumları daha iyi görüntülemektir.

Histeroskopi

Kamera ile rahim kanalını, rahim boşluğunu ve tüplerin ağzının görülmesini sağlayan tanı amaçlı bir yöntem olduğu gibi tedavide de kullanılan bir yöntemdir. .Tanı amaçlı kısa süreli histeroskopi muayenehanede anesteziye gerek olmadan yapılır. Buna ofis histeroskopi denir. Anormal kanamalarda, rahim içi yapışıklıklarda, rahim içindeki perdelerin açılmasında, gömülü veya kopmuş spiralin, poliplerin ve bazı myomların çıkarılmasında kullanılır. Histeroskopi ile müdahale yapılacak ise ameliyathanede ve genel anestezi ile yapılmalıdır. Aşırı kanamalarda histeroskopi ile ablasyon yapılır. Bu yöntem genelde menopoz öncesi hanımlarda ve kanamanın kansere bağlı olmadığı durumlarda yapılır. Bu işlemde rahim içi dokusu yakılır. Kadın bu işlem sonrası menopoza girmediği halde ya hiç adet görmez ya da çok az kanaması olur.Bu durum sağlık açısından bir problem teşkil etmez. Güvenilir bir tedavi yöntemidir.

Laparoskopi

Göbek deliğinden kamera sokulara karın içi dokusunun gözlenmesi ve bir takım cerrahi müdahalelerin yapılmasıdır. Yani hem tanı hem tedavi amaçlıdır. Ameliyathane koşullarında ve genel anestezi altında yapılır. Kullanım alanı gün geçtikçe artmaktadır. Ameliyat sonrası karında şişlik ve gazın diyaframı uyarması sonucu sağ omuz ağrısına sık rastlanır. Mesane, kalın barsak, büyük damar yaralanmaları çok nadir görülen komplikasyonlarıdır.

Radyografi

Röntgen; günümüzde en sık karın içine kaçmış spiralin yerinin belirlemek amacı ile kullanılır.

Histerosalpingografi (HSG)

En sık kullanılan ve işe yarayan radyolojik tanı yöntemidir. Rahim boşluğu ve tüpler hakkında değerli bilgiler verir. En çok tüplerin açık olup olmadığını değerlendirmek için çekilir. Uygun günler adet bitiminden yumurtlama gününe kadar olan süredir. Çekim sonrası hastaların gebe kalma olasılığı artar. Anesteziye ihtiyaç yoktur.